AÇIK KAYNAK KOD DÖNÜŞÜM PROJESİ

Pendik Belediyesi olarak üst yönetimin vizyonu çerçevesinde bütün projelerde önce firmalara daha sonra yurtdışına bağımlılığı azaltmak ve zamanla ortadan kaldırmak düşüncesiyle bir vizyon oluşturduk.

Bütün yeni alım ve geçişlerimizde açık kaynak kod ürün kullanmayı amaçladık. Kullandığımız yazılımları kaynak kodlarıyla almak ve mümkün olanları kendi yazılım ekibimizle ihtiyaçlarımızı karşılamak amacıyla yürüttüğümüz bu projeye Açık Kaynak Kod Dönüşüm Projesi adını verdik.

İş akışımızda Kurum MIS yazılımı başta olmak birçok konuda önemli ilerlemeler kaydettik. Aynı zamanda açık kaynak kod kullanım farkındalığı yükselen ve her geçen gün bu konularda yetkinliği artan bir personel grubuna sahip olduk.

TÜBİTAK ve KAK

Tübitak’la Kamu Açık Kaynak Kod Konferansında (KAK_2015) temas kurduk. Yapmış olduğumuz çalışmalar neticesinde, 2017 Şubat ayında evsahipliğini yaptığımız Pardus Kullanımı ve Desteği konulu protokol imza töreniyle (İstanbul’da 9 ilçe belediyesi) Tübitak’la çalışmamız resmiyet kazandı. Bu süreçte başta PARDUS olmak üzere Açık Kaynak Kodlu yazılımlara geçişimizde ivme kazanarak yeni bir döneme girmiş olduk.

Konferansları ve etkinlikleri takip etmek, katılım sağlamak, açık kaynak kodlu teknolojilerin geldiği noktayı görmek açısından çok önemli.

EĞİTİM

Personelimize yönelik Pardus Projesinin temelini oluşturan Linux ve diğer açık kaynak kod yazılımları eğitimlerine hız verdik. Tübitak tarafından düzenlenen KAK öncesi eğitimlere, AB (Akademi Bilişim) eğitimlerine, LKD gibi gönüllülerin vermiş olduğu eğitimlere ve kurum olarak eksik olduğumuz konularda tüm diğer konulardaki eğitimlere personelimizi dahil ederek yetkinlik seviyemizi artırdık.

ANALİZ ve PLANLAMA

Bilgi İşlem müdürlüğünde göç hakkında her türlü konuyu konuşup, tartışıp ve karara bağlayacağımız bir proje ekibi oluşturduk. Pardus test ortamı oluşturarak analiz çalışmasını başlattık. Tüm müdürlüklerde kullanılan uygulama ve donanımların testlerini yaparak sorun olan noktaları tespit ettik ve bu listeye göre Pardus göçünü 4 faz halinde devam ettirme kararı aldık.

Bu fazların ayrımını kullanıcının bilgisayar kullanımına, zorluk derecesine ve gerekli donanımlara göre aşağıdaki gibi ayırdık:

A) HEMEN GÖÇ (Hiçbir işlem yapmadan göç yapılabilecek kullanıcılar)

B) KOLAY GÖÇ (Göç için bizim çözüm üretmemiz gereken kullanıcılar)

C) ORTA GÖÇ (Göç için dış kurumların çözüm üretmesi gereken kullanıcılar)

D) ZOR GÖÇ (Göç için yüksek maliyetli çözüm veya köklü mimari değişikliği gerektiren kullanıcılar)

Planlama kapsamında hedeflerin belirlenmesi, görev dağılımlarının yapılması ve tüm işlemlerin kayıt altına alınarak karşılaşılan sorunların zaman kaybı yaşanmaksızın çözümleriyle oluşturulması için açık kaynak kodlu bir yazılımla yani Redmine’ı kullanarak projeyi yönetmeye başladık. Aynı zamanda karşılaşılan sorunların çözümlerini bir kütüphanede topladık.

Tecrübelerimizi, yaşadığımız zorlukları ve proje sürecinin bundan sonraki adımlarını faydalı olacağını düşündüğümüz ürün odaklı açıklamalarla devam ettireceğiz.

1. Pardus (Son Kullanıcı İşletim Sistemi)

Açık Kaynak Kod Dönüşüm Projesi kapsamında birçok dönüşüm gerçekleştirdik. Bunların arasında en önemli yeri, Pardus dönüşümü oluşturmaktadır. Bilindiği üzere Pardus Projesi uzun zaman önce başlamasına rağmen çeşitli sebeplerle kesintilere uğramış, projeden istenen verim alınamamış ve kararlı bir halde kurumsal kullanıma uygun hale getirilememişti.

Özellikle son iki yılda bu konuda ciddi bir mesafe alınmış, sorunların çok büyük kısmı giderilmiştir. Pardus’un bu atılımı, yazılımı kullanmak için bizlere büyük cesaret vermiş ve dönüşüm sürecimizin hızlanmasına vesile olmuştur. Bugüne geldiğimizde 2018 Temmuz’da kullanıma sunulan Pardus 17.3 ile eski sorunları tamamına yakını çözüme kavuşturulmuş, özellikle son kullanıcı memnuniyetini sağlamada ilerleme katedilmiştir. Böylece Pardus Projesiyle yabancı ve kapalı kaynak kodlu yazılımlara verilen yüksek lisans maliyetinden kurtulmak için tüm kamu kurum ve kuruluşlarına, özel sektöre önemli bir fırsat sunulmuştur.

Kurumda kullanılan bilgisayarlar üzerinde kurulu tüm yazılım ve donanımların raporu çıkarılmış, bu yazılım ve donanımlarla ilgili yapılan arge çalışmaları ışığında göç yapılacak bilgisayarlar dört ana başlıkta toplanmıştır.

A) HEMEN GÖÇ (Hiç bir işlem yapmadan göç yapılabilecek kullanıcılar)

• Göç yapılmasında herhangi bir engel olmayan bilgisayarlardan oluşmaktadır. Bunlar kullanılan yazılım ve donanım özelliklerine göre Pardus’ta hiçbir sorun yaşamayacağı öngürülen bilgisayarlardan oluşmaktadır.
• Genellikle güvenlik, danışma, kütüphane vb. gibi sadece internet kullanan bilgisayarlar bu kapsama girmektedir.
• İlk olarak bu bilgisayarların göç işlemi tamamlanmıştır.

B) KOLAY GÖÇ (Göç için Pendik Belediyesinin çözüm üretmesi gereken kullanıcılar)

• Genellikle web tabanlı otomasyonlar, ofis, dosya sunucusu, yazıcı, tarayıcı vb. kullanan personellerin bilgisayarları bu gruba girmektedir.
• Müdürlüğümüzce kurulmuş Pardus Laboratuvarında bu bilgisayarlar üzerinde koşan yazılımlarla kullanılan donanımlar test edilmiş çalışmayan donanım ve yazılımlarla ilgili arge çalışmaları yapılmıştır.
• Arge sonuçlarına göre yazılım ve donanım birimlerimiz yapabilecekleri düzeltmeleri yapmış, sonucu müspet olan bilgisayarlarda göç işlemleri gerçekleştirilmiştir.

C) ORTA GÖÇ (Göç için dış kurumların çözüm üretmesi gereken kullanıcılar)

• Yapılan arge çalışmaları sonucunda çözüme kavuşturulamayan donanımsal ve yazılımsal sorunların yaşandığı bilgisayarlardan oluşmaktadır.
• Bu sorunlar Tübitak’a bildirilmekte ve çözüme kavuşturuldukça sorunun yaşandığı bilgisayarlar göç ettirilmektedir.

D) ZOR GÖÇ (Göç için yüksek maliyetli çözüm veya köklü mimari değişikliği gerektiren kullanıcılar)

• Genellikle teknik müdürlüklerde bulunan bilgisayarlardan oluşmaktadır.
• Mevcut şartlarda Pardus’da çalışmayan, alternatifi bulunmayan ya da alternatifini yetersiz ve kullanışsız olan yazılım ve donanım mühteva eden bilgisayarlardır.
• Netcad, Autocad, Activex gibi programlar ya da eklentilerin yoğun kullanıldığı birimleri kapsar.
• Bu bilgisayarlar için ise uygulama sanallaştırma gibi projelerimiz mevcuttur.

2. Libre Office (Ofis Uygulaması)

LibreOffice, daha fazlasını daha kolay ve hızlı yapmanızı sağlayan güçlü bir ofis takımıdır. LibreOffice, pazardaki en güçlü Özgür ve Açık Kaynaklı Ofis yazılımını oluşturmayı sağlayan birçok uygulama içermektedir: Writer kelime işlemci, Calc hesap tablosu uygulaması, Impress sunu, Draw çizim ve akış şeması uygulaması, Base veritabanı ve veritabanı ön ucu ve Math matematik yazılımı…

LibreOffice, Word, Excel, PowerPoint ve Publisher gibi birçok belge biçimiyle uyumludur. LibreOffice, bunların ötesine giderek daha çağdaş bir açık standart olan Açık Belge Biçimi – ABB (OpenDocument Format – ODF) kullanımı sağlıyor.

Geçiş Aşamaları

• LibreOffice konusunda bilgi işlem personelinin ve müdürlük asistanlarının eğitimlerini tamamladık.
• Göç yapılmadan önce Tüm işletim sisteminde LibreOffice sürümünü kurduk ve Diğer Office uygulamaları ile eş zamanlı çalışmasını sağladık. Böylece geçiş öncesinde yaşanabilecek zorlukların önüne geçtik.
• Sonra tüm bilgisayarlardan diğer Office ürünlerini kaldırdık. Ofis uygulaması olarak sadece LibreOffice kurulumu yaparak tamamıyla ofis göç sürecini tamamlamış olduk.
• Diğer office uygulamaların’da oluşturulan doküman kullanılmak istendiğinde formül ve veriler düzgün çalışıyorken görsel biçimlendirmelerde sıkıntı yaşandığı görülmüştür. Bu dosyaların hibrit yapıda kullanılması yerine LibreOffice üzerinde yeniden oluşturulması sağlanarak büyük oranda problemin önüne geçilmiştir. Aynı sorun farklı kurum ve firmalardan gelen dosyalarda da mevcuttur. Dışarıda Open Document formatlarının kullanımı yaygınlaştıkça bu sorun ortadan kalkacaktır.

3. Zimbra (Mail)

Kurumumuzda geçmişte mail server olarak Microsoft Exchange Server kullanılmaktaydı. Microsoft Exchange Server üzerinde bulunan Takvim, Kişiler, Görevler, Mobil E-Posta Push Desteği özelliklerini karşılayabilen açık kaynak kodlu, e-Posta server olarak tespit ettiğimiz Zimbra Mail Server’a geçiş yapılmasına karar verildi.

Geçiş Aşamaları

1-Kullanıcı Geçişi

a) Sunucu geçişi henüz başlamadan önce kullanıcı bilgisayarlarında Microsoft Exchange sunucusuna bağlı olarak çalışan Microsoft Offi ce Outlook uygulamasından kurtulmak amacıyla kullanıcılarda e-Posta istemcisi olarak Mozilla Thunderbird uygulamasına geçiş yapılmıştır.

Thunderbird Uygulamasının Sorunları;

• Exchange sunucusunda bulunan Takvim Thunderbird üzerinden görüntülenememekte ve yönetilememektedir.
• Exchange sunucusu üzerinde bulunan adres deft erinin ve e-Posta grupları çekilememektedir.
• Kullanıcı oturum bilgilerinin değişimi durumunda Thunderbird üzerinden hesap ayarlarının yeniden yapılandırılması gerekliliği sebebiyle arayüz karışıklığının da verdiği etkiyle bilgisayar bilgisi zayıf kullanıcılarda yaşanan E-Posta kullanım zorluğu mevcuttur.

b) Exchange sunucunun terk edilerek Zimbra sunucuya geçiş yapılmasının ardından tüm kullanıcılarımızın masaüstlerine Zimbra web arayüzü kısayolu atılmıştır. Zimbrada bulunan web arayüzü desteğiyle çok kullanışlı basit arayüze personelimiz kısa sürede alışmıştır. E-Postaya ek olarak Takvim, Görevler, Evrak Çantası gibi özellikleri tam anlamıyla kullanılmaya başlanmıştır. Böylece Thunderbird’de yaşanan problemler çözüme kavuşmuş, e-Posta için masaüstü uygulama kullanımı terk edilmiştir.

2- Sunucu Geçişi

• Zimbra Mail Sunucusunun kurulmasının ardından Microsoft Exchange üzerinde bulunan 1.5 TB posta kutusu, Exchange sunucusu hala hizmet vermeye devam ederken Zimbra üzerine kopyalanmıştır. Bu kopyalama işlemi yaklaşık 20 gün sürmüştür.
• Tüm posta kutularının kopyalanmasının ardından Exchange sunucusunun hizmeti kapatılarak kullanıcı posta kutularında oluşan değişikliklerin kopyalanmasına başlanmıştır. Bu süreç 3 günde tamamlanmıştır. Bu sürenin ardından Zimbra sunucumuz devreye alınarak kullanıma açılmıştır.

4. Zabbix (Sistem ve Network İzleme Uygulaması)

Zabbix uygulama, sistem, ağ ve altyapıların izlenlenmesi (monitoring) ve uyarılar üretilmesi (alarm) için bir sunucu servisidir. Özgür bir yazılım olması, esnek kullanımı ve performansı sebebiyle tarafımızca kullanılmaya başlanmıştır. Bu uygulamayla uçtan uca bütün Sistem ve Network altyapısında ortalama 70.000 civarında sensörü izliyoruz.

GNU Genel Kamu Lisansı 2. sürüm kurallarına göre yayınlanan Zabbix bir özgür yazılımdır.

Özellikleri

• Ağ servislerinin (SMTP, POP3, HTTP vb.) izlenmesi
• Sistem kaynaklarının (işlemci yükü, disk kullanımı vb.) izlenmesi
• Ağdan veri gönderebilen herhangi bir cihazın (ısı sensörü, alarm vb.) izlenmesi
• Agentle ve Agent olamadan çalışabilme
• Belirli eşik değerleri (script vs.) aşıldığında farklı kademelerde alarm üretebilme ve bu uyarılara göre aksiyon oluşturup çalıştırabilme
• Alarmların E-Posta veya SMS ile gönderilmesi
• Alarm anında önceden tanımlanmış işlemlerin gerçekleştirilerek sorunların aktif çözümü
• Tüm alınan verilerin ve üretilen alarmların kaydedilmesi ve geriye dönük grafiklerin çizilebilmesi
• Farklı platformlardan (android, Iphone vs.) izleme
• Çok sayıda hazır şablon
• Şablon yapısı sayesinde özel servisler için yeni eklentiler yazılabilmesi

5. Open Media Vault (Dosya Sunucusu)

Open Media Vault Debian tabanlı yeni jenerasyon bir dosya sunucusudur. İçerisinde SSH, FTP, SMB/CIFS, DAAP media server, Rsync gibi servisler bulunur. Modüler dizaynı sayesinde .eşitli eklentiler yazılıp uygulanabilir.

Kurumumuzda daha öncesinde Windows Fileserver kullanılıyordu. Özgür bir yazılım olması ve bütün paylaşım, kota ve izinlerinin yönetimini tek bir arayüzde toplayarak kolaylık sağladığı için Open Media Vault’a geçiş yaptık.

Özellikleri

• Debian işletim sistemi
• Web üzerinden yönetim
• Debian paket yönetimi ile kolay güncelleme işlemi
• Kullanıcı yönetimi
• Çoklu dil desteği
• Eklenti Desteği
• Ext3/Ext4/Xfs/Jfs desteği
• Yazılımsal Raid 0/1/5/6
• Volumelere kota uygulayabilme
• ACL Uygulayabilme (Kullanıcı veya Grup izinleri)
• Paylaşım izinleri uygulayabilme
• SMB/CIFS Desteği
• Rsync Desteği
• LVM (Logical Volume Management) ve LDAP (Lightweight Directory Access Protocol) Directory Service Desteği

6. Lider – Ahenk Geçişi

Lider – Ahenk, kurumsal ağ üzerindeki sınırsız sayıda farklı sistemi ve kullanıcılarını tek merkezden yönetebilmeyi, izlemeyi ve denetlemeyi sağlayan, TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen açık kaynaklı bir yazılım sistemidir.

Kurumda Pardus göçü yapılan bilgisayarları ve kullanıcıları tek bir merkezden yönetebilmek, sürekli genişleyen ve değişen bilişim araçları üzerindeki kurumsal politikaların, güvenlik gereksinimlerinin etkin, esnek ve düşük maliyetlerle karşılanması gerekmektedir. Bu ihtiyaçları karşılamak üzere Tübitak’ın da tavsiyesiyle kurumumuzda Lider-Ahenk kullanımına geçilmiştir.

Lider – Ahenk ve Lider Konsol olmak üzere üç ana bileşenden oluşmaktadır. Lider – Ahenk sisteminin merkezinde Lider bulunur ve Ahenkleri (clientleri) yönetmeye yarar. Ahenk; clientlara yüklenir, Lider’den gelen komutların clientta uygulanmasından sorumludur. Lider Konsol ise Lider’in kullanıcı arayüzüdür.

Lider Kurulumu

Lider – Ahenk installer ile Lider olarak hizmet verecek sunucu üzerinde aşağıdaki bileşenlerin kurulumu yapılır.

• Veritabanı
• Ldap Sunucu
• XMPP Sunucu
• Lider (Karaf) Sunucu

Bu aşamadan sonra Ldap ve Client yönetimi Lider Konsol arayüzü üzerinden yapılıyor.

Ahenk Kurulumu

• Lider – Ahenk installer ile clientlara kurulumu yapıldıktan sonra Lider’e benzersiz bir UID’yle register olur ve aşağıda bulunan görseldeki gibi Lider Konsol’da görünür.
• Lider Konsol üzerinde; clientlara politika uygulayabilme, ahenk bilgisi öğrenmeme, ekran görüntüsü alabilme ve betik çalıştırılabilme vb. işlemler yapılabilmektedir.

Avantajları

• Açık kaynak kodludur.
• Windows ve Aktif Dizin bağımlılığından kurtulabilmektedir.
• Tamamen yerli imkanlarla geliştirilmiştir.
• Tübitak tarafından kurumumuza tavsiye edilmiştir.
• Çok fazla ve esnek eklentileri mevcuttur.
• Her ölçekte uygulanabilirdir.

Dezavantajları

• Ahenklerin UID’ye göre sıralanmasından kaynaklı hangi bilgisayarın hangi UID’ye ait olduğunun tespit edememekte ve tek tek ahenk bilgilerine bakılması zorunluluğu bulunmaktadır. (yeni güncelleme ile çözüm getirilecektir.) (Bu sorunu aşmak için ayrı bir Calc belgesinde UID ve Hostnamelerin olduğu bir tablo tutulmaktadır.)
• Ahenk kurulumu sonrasında clientta yapılan değişikliklerin ahenk bilgisi kısmındaki bilgileri güncelleyememektedir.
• LDAP arama kısmında hostname, ip ya da her hangi bir veriye göre arama yapma özelliği stabil çalışmamaktadır.
• Geçiş yapılan dönemde kurulumla ilgili yeterli doküman bulunmamaktaydı.

Yeni sürümde yeni ve faydalı özellikler kazandırılması bekleniyor.

7. HylaFax (Fax Sunucusu)

Kurumların faks alma-gönderme ve faksları saklama ihtiyaçlarını giderebilmek amacıyla hazırlanmış açık kaynak kodlu, geliştirilebilir, esnek, kullanıcı dostu, kullanımı basit, küçük, orta ve büyük ölçekteki kurumlara uygun ücretsiz bir faks programıdır.

Avantajları

• Açık kaynak kodludur.
• Windows işletim sistemine bağımlı değildir.
• Lisans maliyetleri bulunmamaktadır.
• Windows dizinine bağımlı değildir.
• Program esnektir; müdahale edilebilirdir.
• Web tabanlı kullanılabilir ve tarayıcı bağımlılığı yoktur.
• Gelen fakslar E-Posta hesaplarına yönlendirilebilir.

Dezavantajları

• Faks numarası birden fazla kişiye yönlendirilebilir.
• Gönderilmek istenen evrakın boyutları 20mb’le sınırlıdır.

8. Cups (Yazıcı Sunucusu)

Kurumumuzda 130 adet yazıcının üzerinde çalıştığı Microsoft Print Server kullanılmaktaydı. Microsoft Print Server üzerinde bulunan özellikleri karşılayabilen açık kaynak kodlu Cups Server’a geçiş yapılmasına karar verdik.

Geçiş Aşamaları

Sunucu Geçişi

Cups Server kurularak kurumda bulunan tüm yazıcılar Cups Server’a taşındı. Tüm kullanıcılar Cups Server’a bağlanana kadar Microsoft Print Server ve Cups Server aynı anda hizmet vermeye devam etti. Tüm kullanıcıların Cups Server’a taşınmasının ardından Microsoft Print Server kullanımı terk edilmiştir.

Kullanıcı Geçişi

Pardus Projesi kapsamında geçiş yapan tüm kullanıcılar yeni cups server’dan çıktı almak üzere kurulmuştur. Cups server driver paylaşıldığı için Pardus kullanıcılarına ayrıca driver kurmaya gerek kalmamıştır.

9. BIND DNS (Domain Name Server) Sunucusu

BIND (Berkeley Internet Name Daemon), Unix ve Linux işletim sistemleri üzerinde geçerli olarak gelen bir DNS servisidir. Dünyadaki isim sunucularının büyük çoğunluğu BIND üzerinde çalışır. Bir ara Microsoft sunucularının bile BIND üzerinde koştuğu efsanesi yayılmıştır.

Kurumumuzda Bind’i aktif olarak kullanmaktayız. BIND yazılımı gerekli bütün sorgu ve dönüt işlemlerini içeren bir mimariye sahiptir. 3 temel bölümden oluşur:

Domain Name Resolver (Alan Adı Çözümleyici)

Çözümleyici isimlerle ilgili sorguları ilgili sunucuya göndererek ve sunucudan yanıt alarak çözümleyen programdır. Örnekle açıklamak gerekirse bir web tarayıcısı DNS’de isimleri aramak için yerel çözümleyici kütüphanesini kullanır. Bu sistem işletim sisteminin bir parçasıdır. Çözümleyici genelde queryleri (sorgular) caching resolver’a iletir, bu ağdaki DNS servisine sahip bir sunucu veya sunucu grubu olabilir. Bu sistemde amaçlanan belirli bir DNS ismine karşılık gelen ip adresini bulmaktır.

Domain Name Authority Server (Alan Adı Yetki Sunucusu)

Yetkili DNS sunucusu çözümleyiciden aldığı istekleri alan adları hakkında bilgileri kullanarak yanıtlar. Bu yazılımı yükleyerek ve alan adları ile ilgili bilgi vererek ağınız üzerinde DNS servisi sağlayabilirsiniz.

Tools (Araçlar)

Bu süreçler bir dizi toollar kullanılarak gerçekleştirilir, bunlara popüler bir örnek DIG Tool verilebilir. (DIG Tool BIND’a özel değildir, herhangi bir DNS sunucusunda da kullanılabilir.) BIND açık kaynaklı bir yazılımdır; eğer kurumunuz daha fonksiyonel bir yazılıma ihtiyaç duyuyorsa BIND’ı yeniden yapılandırabilirsiniz. Community tarafından sürekli geliştirilmektedir.

10.NextCloud (Bulut Uygulaması)

Gelişen teknolojiyle birlikte ihtiyaç duyulan tüm verilere her yerden ulaşılabilmesinin önemiyle ortaya çıkan ihtiyacımız üzerine Bulut hizmetimizin de olmasına karar verdik. İhtiyaç üzerine yapılan araştırmalar sonucu Nextcloud ve Owncloud ürünleri öne çıkmıştır. Nextcloud’un tamamen ücretsiz olması sebebiyle Nextcloud’da karar kılarak bu ürün kullanıma alınmıştır.

Ayrıca kurum içerisinde fileserver olarak kullanılan Linux Open Media Vault sunucularımıza entegrasyon sağlanarak mobil cihazlar üzerinden arazide bulunan personellerimizin bulut uygulaması aracılığıyla fileserverlara erişimi sağlandı.

Geçiş Aşamaları

Sunucu Geçişi

Linux sunucu üzerine Nextcloud uygulaması kurularak kurumsal ldap’ımızla entegre edildi. Kullanıcıların mevcut E-Posta hesaplarıyla bulut hesabına giriş yapabilmeleri sağlandı.

Kullanıcı Geçişi

Web üzerinden yayın yapan uygulamamıza tüm dünyadan mobil ve masaüstü uygulamalarıyla ayrıca web browser üzerinden erişilebilmektedir.

11. VNC (Anlık Ekran Paylaşma Uygulaması)

Kullanıcılara destek vermek amacıyla daha öncesinde Microsoft Communicator’ın ekran paylaşma arayüzü kullanılmaktaydı. Microsoft Communicator’ın terk edilmesinin ardından kullanıcılara destek verme amacıyla VNC kullanımına geçilmiştir.

Özelleştirilebilme seçeneklerinin daha basit arayüzle yapılabilmesi sebebiyle öncelikle UltraVNC denenmiştir.

Ancak UltraVNC’de Windows bilgisayarlar arasında yapılan bağlantılarda yaşanan kesintiler ve donmalar sebebiyle “TightVNC” uygulaması kullanılmıştır.

TightVNC uygulaması Windows üzerinde service olarak çalışabilmekte aynı zamanda parola koruması ve bağlantı onayı seçeneklerini sağlayabilmektedir. Bu özellikler ile ihtiyacımızı karşılamıştır.

Kullanıcının izinsiz bağlantıları önleyebilmesi için arkaplanda çalışan TightVNC servisinin yönetilmesini sağlayan bir program Bilgi İşlem Müdürlüğü tarafından hazırlanarak kullanıcı bilgisayarlarına yüklenmiştir.

12. Porteus-Kiosk (Kiosklar İçin Linux Dağıtımı)

Porteus Kiosk, sadece web tarayıcısı kullanmanıza izin veren, hafif bir Linux dağıtımıdır. Tarayıcının ayarları, kullanıcının yazılım indirme ve kurma işlemleri yapılmaması için ayarlanmıştır. Kiosk’u çalıştırdığınızda, seçiminize göre otomatik olarak Firefox veya Google Chrome açılır. Geçmiş kaydı tutulmaz, parolalar kaydedilmez ve güvenlik nedeniyle menüdeki çoğu ayar kapatılmıştır. Tarayıcı yeniden başlatıldığında, geçmiş kaydıyla ilgili herhangi bir iz kalmaması için bütün çerezler silinir ve yeni, temiz bir oturum açılır.

Porteus Kiosk Nerelerde Kullanılmaktadır?

Belediyemize bağlı ya da destek verdiğimiz; okullar, kütüphaneler, kafeler, ofis vb. yerlerde, bilgi, reklam, resim veya video görüntüleme amaçlı, web tabanlı otomasyon programları çalıştırma, kullanıcıların sadece internet kullanımına izin verilmesi istenen alanlarda kullanılmaktadır.

Porteus Kiosk Kurulumu Nasıl Yapılır?

• Web sitesinden güncel iso dosyası indirilerek herhangi bir medyaya (cd ya da flash disk) rufus vb. programlar yardımıyla yazdırılır.
• Porteus Kiosk ilk çalıştırtırıldığında Ethernet, Kablosuz ya da Dial bağlantıdan hangisi kullanılacaksa seçilir. İnternet bağlantısı yapılır.
• Kullanılacak web tarayıcısı (Firefox veya Chrome) seçilir.
• Kiosk’un sihirbazını kullanarak yeni bir konfigürasyon oluşturulur.
• Sistemde sadece web tarayıcısı çalışacağı için sihirbaz içerisinde Java’sından Güvenlik Duvarı’na kadar aklınıza gelebilecek hemen her türlü ayar, kendi kullanım şeklinize göre oluşturulabilir.
• Ayarlarınızın bulunduğu konfigürasyon dosyasını oluşturduktan sonra bilgisayarınıza kaydediyor ve Porteus Kiosk’u bilgisayarınıza hızlı bir şekilde, başka bir ayar yapmadan kuruyorsunuz. Standart Linux dağıtımı kurulumlarındaki gibi detaylı seçenekler burada bulunmuyor. Sadece kurmak istediğiniz bölümü seçiyorsunuz.
• Yani özet geçmek gerekirse önce çalışacak sistemin bütün ayarlarını yapıp ayarlarınızın dosyasını kaydediyor. Sonra da sistemin kurulumunu yapıyor.

Avantajları

• Açık kaynak kodludur.
• Hafif bir dağıtım olması sebebiyle çok hızlı çalışır.
• Ücretsizdir.
• Kiosk makineleri için geliştirildiğinden dolayı güvenilirdir.
• 5 binden fazla inkjet, lazer ve termal yazıcıları destekliyor.
• Eğer Linux kernel içine açık kaynak sürücüleri eklendiyse dokunmatik ekran donanımını destekliyor.
• ARM aygıtlar (Raspberry PI, Odroid, CubieBoard, BeagleBone vb.) şu an için Porteus Kiosk desteğine sahip değil.
• Çok daha büyük ölçekli ve dağınık lokasyonlar sahip kurum ya da firmalar için bulut, sunucu vb. ücretli versiyonlar da mevcuttur.

13. Koha (Kütüphane Uygulaması)

Küçük ölçekliden büyük ölçekliye her türlü kurumun/üniversitenin kolaylıkla kullanabileceği bir kütüphane otomasyon sistemidir. GPLv2 lisansıyla dağıtılır. Özgür yazılımın sunduğu olanaklar sayesinde özgürce ve ücretsiz olarak kullanılabilmektedir. Web arayüzünden kullanım ve yönetim sunan bir yapıya sahiptir.

Avantajları

• Özgür yazılımdır.
• Platform bağımsızdır.
• Gelişmiş üye yönetimi bulunmaktadır.
• Standart (MARC21, UNIMARC vb.) dostudur.
• Gelişmiş veritabanı desteği mevcuttur.
• Yardımcı araçlar sayesinde kolayca göç ettirilebilir yapıdadır.

14. Moodle (Uzaktan Eğitim Uygulaması)

Moodle, özetle bir çevrimiçi kurs yönetim sistemidir. Kurum içinde verilen birçok eğitim, moodle portalı üzerinden hizmete sunulmaktadır.

• İşletim sistemi bağımsızdır.
• Geniş geliştirici kitlesi mevcuttur.
• Açık kaynak kodludur.
• PHP desteğine sahip olan Unix, Linux, Windows, Mac OS X, Netware ve herhangi bir sistem üzerinde çalışabilir.
• Modüler bir şekilde tasarlanmış olup pekçok seviyede işlevi ekleme veya kaldırma esnekliğine sahiptir.
• Birçok veritabanı yönetim sistemini destekler.
• Tüm sürümlerde güçlü bir güvenliğe odaklı bir sistemdir; tüm formlar kontrol edilir, veri geçerliliği sağlanır, çerezler şifrelenerek yönetilir vs.
• Arayüz olarak basit, etkili, uyumlu, düşük teknoloji gerektiren bir internet tarayıcıya (Internet Explorer, Firefox veya başka bir tarayıcı) ihtiyaç duyar.

15. Redmine (Proje Yönetim Uygulaması)

Kurumumuzca Pardus Göç Projesinin takibi için kullanılan açık kaynak kodlu bir web platformudur. Aşağıda giriş sayfası bulunmaktadır.

• Ortak içerik yönetimi yapılabilir
• Her proje için farklı forum açılabilir
• Sürüm takip sistemi entegrasyonu (git, svn, vb.)
• Zaman takibi
• Gantt çizelgesi ve takvim üzerinde işler izlenebilir
• Eklentilerle yeni özellikler ekleyebilme imkanı
• Farklı iş türleri için rol bazında farklı iş akışları tanımlayabilme
• İşler arası ilişkilerin takibi
• İş güncellemelerinden e-posta ile haberdar olabilme
• Çok sayıda hazır eklenti
• LDAP desteği
• Çoklu proje desteği
• Proje aşamaları tanımlayabilme ve gelişme özeti
• Yeni iş türleri tanımlayabilme
• E-posta ile iş güncelleyebilme
• Rol temelli, esnek ve detaylı yetkilendirme seçenekleri
• Yapılan aktiviteleri akış halinde izleyebilme

16. LimeSurvey (Anket Uygulaması)

Kurum içi ve kurum dışı anket uygulamalarında dışa bağımlılıktan kurtulmak ve açık kaynak kodlu bir uygulamaya geçiş yapmak amacıyla kurulmuştur.

Geçiş Aşamaları

Sunucu Geçişi

Ubuntu sunucu üzerine LimeSurvey uygulaması kurularak hizmete alınmıştır. İç ve Dış Dns Kayıtları oluşturularak tüm dünyadan erişilebilir hale getirilmiştir.

Kullanıcı Geçişi

Anket uygulaması ihtiyacına sahip müdürlüklere hesap açılarak kullanımlarına sunulmuştur.

Avantajları

• Uygulamanın Ldap desteği bulunmaktadır. Ldap desteğiyle belirli müdürlük gruplarına ve belirli kullanıcılara özel anket uygulamaları yapılabilir.
• Anket cevaplandığında belirtilen E-Posta adreslerine özet ve detaylı bilgi gönderme özelliği bulunmaktadır.
• Anket cevapları Spss, Xls, txt, csv, pdf formatlarında dışarı alınabilmektedir.
• Tüm browserları ve mobil cihazları desteklemektedir.
• 80’den fazla dil desteği sağlanmaktadır.

Not: Kurulumu ve sistem gereksinimleri oldukça basit olan Limesurvey’in kurulumu hakkında detaylı bilgi için tıklayınız: https://manual.limesurvey.org

17. PostgreSQL (Veritabanı Uygulaması)

PostgreSQL; sql standartlarına uygun, açık kaynak kodlu ve ücretsiz, ilişkisel bir veritabanı yönetim sistemidir. Hemen hemen bütün Unix türevi işletim sistemlerinde ve NT çekirdekli Windows sistemlerde çalışır. PostgreSQL iyi performans veren, güvenlik ve özellik bakımından gelişmiş düzeydedir. PostgreSQL Postgres VTYS’nin geliştirilmesiyle oluşturulmuştur. Zengin veri tiplerini (Array, JSON, integer, boolean vs.) destekler.

Açık kaynak dünyasında en güçlü veritabanı olarak bilinen PostgreSQL kurum içerisinde birçok projede aktif kullanılmış, sorunsuz çalıştığı gözlemlenen ürün tüm projelerde kullanması için karar alınmıştır.

Avantajları

• Açık kaynak kodludur.
• Ücretsizdir.
• Platform bağımsızdır.
• Dünyanın birçok yerinde geliştiricisi bulunmaktadır.
• ANSI SQL uyumludur.
• Hemen bütün dillerde (C/C++, Java, .Net, Perl, Python, Ruby, Tcl, ODBC vs.) veritabanı programlama imkânı mevcuttur.
• Geniş destek imkânı bulunmaktadır.
• Replikasyon (Master-Slave) mevcuttur.
• Kolon bazlı izinler mevcuttur.
• Full Text Search bulunmaktadır.
• XML bulunmaktadır.
• Functional ve partial indexler bulunmaktadır.
• Gelişmiş veri tipi desteği bulunmaktadır

18. GeoServer

Geometrik Dataları (veritabanları, wms,wfs,wmts yayınları ve SHP dosya kaynakları) web ortamında yayınlayabilmek için geliştirilmiş, geometrileri stil dosyasıyla gösterebilen tile server olarak tanımlanabilir. Haritacılar ve GIS yazılımcıları daha çok web tabanlı GIS uygulamalarında kullanılmaktadır. Platform bağımsız olarak kullanılabildiği ve web tabanlı yönetim GIS uygulamalarında neredeyse tüm formatları desteklediği için tercih edilmiştir.

Neden Tercih Edildi?

Platform bağımsız olarak kullanılabildiği ve web tabanlı yönetim GIS uygulamalarında neredeyse tüm formatları desteklediği için tercih edilmiştir.

Avantajları

• Spatial Tabloların bulunduğu veritabanı bağlanarak katman olarak kullanılabilir.
• Stabil olan SHP Dosyaları katman olarak kullanılabilir.
• Dışarıdan verilen bir tile server url adresi sisteme tanıtılarak kullanılabilir.
• Eklenen katmanların stil dosyası SLD xml yapısında yazılarak haritada stilize edilebilir .
• Katman olarak tanıtılan veriler geowebcache ile dışarıya aktarıp paylaşılabilir.
• GDAL fonksiyonları SLD yapısında kullanılabilir.
• Geometrik filtrelemeler yapılabilir.
• Get metodu ile geoserver sunucusundan veri çekilebilir.
• Katman grupları oluşturarak Basemap haritalar üretilebilir.
• Kullanıcı yönetimiyle ilgili kişiler görevleriyle sınırlandırılabilir.
• Katman grupları oluşturarak Basemap haritalar üretebilirsiniz.
• Kullanıcı yönetimi ile ilgili kişileri görevleriyle sınırlandırabilirsiniz.

19. Samba Domain (Aktif Dizin Sunucusu)

Samba projesi 1992’de Andrew Tridgell tarafından başlatılmıştır. Kendisi, Microsoft Windows kullanan bilgisayarlar ile dosya ve yazıcı paylaşımı yapmayı sağlayan araçlar topluluğudur. SMB ağ protokolünü kullanır ki bu Windows ağ uygulamasının kalbidir. Samba GNU Genel Kamu Lisansı altında yayınlanan tamamen özgür bir yazılımdır.

Samba tam anlamıyla Windows AD’nin özelliklerine sahiptir. Ortamdaki Clientlar Domain sunucusunun Samba AD veya Windows AD olup olmadığını anlayamaz. Windows AD’nin Linux tarafında özgür ve muadil ürünü diyebiliriz.

Kurumumuzda Samba Domain testleri devam etmektedir. Çalışmamızın asıl amacı Windows AD yerine Samba AD konumlandırmaktır. Şuanda kurumumuzda firmaların, Samba4 mimarisi kullanılarak yönetimi kolaylaştırmak amacıyla geliştirdiği ürünler olan Sambabox ve Talia Domain ürünlerinin POC’leri devam etmektedir.

Avantajları

• Windows (veya Samba istemcileri) için bir sunucu vazifesi görme: dosya ve yazıcı paylaşımı. Buna PDF sahte-yazıcılar da dahildir. Böylece ağıdaki her yazıcı, PDF dosyalarını yazabilir.
• Bir Windows ağında alan denetleyicisi (Domain Controller) olarak iş görmek (kullanıcıları doğrulamak vb.) için kullanılabilir.
• Başka bazı karışık işleri yapmak için kullanılabilir. Örneğin Windows alan denetleyicisini ( Domain Controller ) kullanarak Linux/UNIX kullanıcılarının doğrulaması yapılabilir.

20. Alfresco (Documentum Uygulaması) (Devam Ediyor.)

 

Alfresco açık kaynak kodlu kurumsal doküman içerik yönetim sistemidir. Genel olarak kullanılan standartlarla uyumludur ve tanınmış dosya tiplerinin büyük bir çoğunluğunu desteklemektedir. Kullanıcıların paylaşımlı disklerini bir bütün halinde kullanmamızı sağlar. İçerisinde web arama özelliğini Firefox ya da IE7 üzerinden sağlar. Bünyesinde yetkilendirme özelliği, sosyal medya entegrasyonu, kullanıcılara özellik atama, cloud üzerinden servis olarak kullanma özelliklerini bulundurur. Ürün açık kaynak kodludur ve geliştirilmek istendiğinde rahatlıkla geliştirilebilecek API’leri bünyesinde bulunduruyor.

Alfresco, birçok ECM uygulamasını oluşturmak için kullanılabilir. Doküman, resim, dijital varlık ve web içeriği yönetimi gibi önemli uygulamaların yanı sıra işletmelere değer katan bir dizi özel uygulamalar vardır. Alfresco, data service, user interface, application oluşturma yetenekleri sağlar. Alfresco geliştirilirken Rest, Spring MVC, Spring Webflow ve Grails gibi frameworkler kullanılmıştır. Ürünün community versiyonu ücretsizdir. Kaynak kodu açık olduğu için özel ihtiyaçlar doğrultusunda ürünü geliştirmek de mümkündür.

Avantajları

• Farklı formatlardaki belgelerin depolanması bulunmaktadır.

• Arama özellikleri mevcuttur.

• Yetki kontrolleri bulunmaktadır.

• Sürüm bilgisi mevcuttur.

• Ek bilgi / üst veri tanımlama bulunmaktadır.

• Belge / evrak süreç takibi mevcuttur.

21. QGİS (Devam Ediyor.)

WGIS GNU Genel Kamu Lisansı altında dağıtılan kullanıcı dostu bir Açık Kaynak Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) yazılımıdır. QGIS Açık Kaynak Coğrafya Vakfının (OSGeo) resmi projesidir. Linux, Unix, Mac OSX, Windows ve Android üzerinde çalışır ve çok sayıda vektör, raster ve veritabanı biçimlerini ve işlevlerini destekler. Mevzuatlara uygun hesaplama araçları ve çizim araçları uyarlaması tam olarak uygun olmadığından bu düzenlemelerin yapılması beklenmektedir.

Avantajları

• Açık kaynak kodludur.

• İşletim sistemine bağımlı değildir.

• Lisans maliyetleri yoktur.

• Program esnektir; müdahale edilebilirdir.

• QGIS sadece bir masaüstü CBS uygulaması değildir, aynı zamanda bir mekansal dosya tarayıcısı, bir sunucu uygulaması ve web uygulamaları da sunmaktadır.

• Web tabanlı kullanılabilir ve tarayıcı bağımlılığı yoktur

Dezavantajları

• Mevzuata uygun hesaplama araçları yoktur.

• Mevzuata uygun çizim araçları uyarlanmamıştır.

22. ProcessMaker, Camunda, Activiti (Bpm Uygulaması) (Devam Ediyor.)

ProcessMaker, bir Süreç Yönetim Sistemi yazılımıdır ve BPM alanında en başarılı open source ürünüdür. LAMP (Linux, Apache, MySql, PHP) veya WAMP (Windows, Apache, MySQL, PHP) altyapısı üzerinde çalışır.

Arayüz Özellikleri

Süreç Dizayn Aracı

İş Takip Ekranı Yönetim bölümlerinden oluşur.

Son dönemde 2.0 versiyon serisiyle birlikte, yazılıma anlık takibe imkân veren Dashboard (Masaüstü) ve Doküman Ekleme özellikleri de eklendi.

Avantajları

• Sağlam altyapı mevcuttur.

• Dynaform ara yüz tasarım editörü bulunmaktadır.

• İstikrarlı gelişim çizgisi mevcuttur.

• Eğitim ve öğrenme amaçlı ücretsiz olarak internetten indirilip kullanılabilir.

• Olgunlaşmış bir yazılımdır.

• %100 web tabanlı ve internet bağlantısı olan her yerden yahut intranetten kullanılabilir.

• Süreçler kolayca dizayn edebilir.

• Süreçler ilgili kullanıcı ve gruplara bağlanabilir.

• Sürecin akışı esnasında gerekli bilgi ve belgelerin girilmesi sağlanabilir. (Böylece hâlihazırda, kâğıtlarla yürüyen süreçler, elektronik altyapıya kavuşur.)

ProcessMaker ürünü BPMN 2.0 standartlarını destekliyor olup, bunun dışında Activiti BPMN ve Camunda BPMN ürünleride açık kaynak iş süreçleri yönetim platformu olarak global çapta tercih edilen ürünler arasında yer almaktadır. Demo test çalışmalarımız tamamlandıktan sonra göç çalışmasını bu 3 üründen birine doğru yapmayı planlamaktayız.

 

 

Yazının Orjinali